اگر می خواهید با کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد آشنا شوید این مطلب برای شماست، کنتاکتور کلید با خاصیت الکترومغناطیسی است و می تواند چند کنتاکت همانند کنتاکتورهای قدرت را به یکدیگر متصل کند یا در مدار قدرت و کنترل کنتاکت ها باعث تغییر اتصال شود. در واقع کنتاکتور کلیدی بوده که با خاصیت الکترومغناطیسی از مدار فرمان سیگنال دریافت کرده و باعث ایجاد تغییر در مدار قدرت می شود.
این کلید الکترومغناطیسی یکی از کاربردی ترین تجهیزات در حوزه برق صنعتی می باشد. کنتاکتور در انواع مختلفی تولید می شوند که کاربردهای مختلفی دارند. با توجه به همین موضوع بر آن شدیم تا در این مقاله به معرفی انواع کنتاکتور و کاربرد آن ها بپردازیم. در ادامه با تأمین صنعت همراه باشید.
اهمیت استفاده از آن کنتاکتورها
یکی از دغدغه های مهم کارخانه های صنعتی و مراکز بزرگ اقتصادی تأمین برق مورد نیاز می باشد. صنایع مختلف زمانی قادر هستند به راحتی فعالیت داشته باشند که از تأمین انرژی الکتریکی مورد نیاز خود مطمئن باشند. بهره برداری بی وقفه، ایمن و مطمئن از انرژی الکتریکی تا حدود زیادی وابسته به تجهیزات مربوط به کنترل مدارها می باشد. کنتاکتور مهم ترین جزء مدارهای کنترل فرمان بوده که امکان استفاده بی وقفه و ایمن از نیروی الکتریکی را فراهم می سازد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
کنتاکتورها دارای انواع مختلفی می باشند و بر اساس ویژگی هایشان به چندین روش می توان آن ها را طبقه بندی کرد. تقسیم بندی های معمول کنتاکتورها عبارت هستند از:
- تعداد پل: تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل.
- تعداد بار: استاندارد NEMA و IEC.
- نوع کارکرد کنتاکتور: دستی، مغناطیسی و تیغه چاقویی. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
- تغذیه بوبین کنتاکتور: DC یا AC یا UC.
در کنتاکتور، جریان از مدار کنترل خارجی و از طریق یک هسته الکترومغناطیسی، عبور می کند. سیم پیچ ها یک میدان مغناطیسی ایجاد می کنند که کنتاکتور متحرک را به کنتاکت شناور متصل می کند. سپس جریان از طریق اتصالاتی که به بار اصلی متصل می شوند می گذرد. زمانی که جریان الکتریکی را حذف می کند سیم پیچ خاموش می شود و نیروی مغناطیسی به صفر می رسد. نیروی فنر باید بر نیروی عقب کنتاکتور الکتریکی غلبه کند تا مقدار مورد نظر انرژی تولید کند.
کنتاکتور کوچک کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
این کنتاکتورها کوچک می باشند و برای بار مقاومتی تا 20 آمپر و بار موتوری تا 5. 5 کیلو وات مناسب می باشند. همینطور از لحاظ قیمتی هم بسیار مناسب اند. در وسایلی از جمله ماشین های کوچک، درب های اتوماتیک و لوازم آشپزخانه صنعتی کاربرد دارند.
کنتاکتور خازنی
این نوع کنتاکتورها به طور اختصاصی برای تغییر جریان بانک خازنی کاربرد دارند که می تواند کارایی و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهد.
کنتاکتور قدرت کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
کنتاکتور قدرت قادر است توان حدود 2000 آمپر را تولید کند و اغلب متعلق به دسته air. break می باشند. معمولا از کنتاکتورهای قدرت برای on و off موتورها، ترانسفورماتورها و بخاری های ظرفیت بالا مورد استفاده قرار می گیرد.
کنتاکتور حالت جامد
تفاوت اصلی این کنتاکتورها با کنتاکتورهای معمولی این بوده که سرعت آن ها در قطع و وصل کردن جریان برق خیلی بیشتر می باشد. این نوع کنتاکتورها در شرایط سخت عملکرد بهتری دارند؛ بنابراین کنتاکتور حالت جامد برای هیتر، ترانسفورماتور و شیرهای برقی بسیار بهتر می باشد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
کنتاکتور رکابی
کنتاکتورهای رکابی برای جریان های AC و DC با توان بسیار بالا اختصاص یافته اند. از کنتاکتور رکابی علاوه بر کلیدزنی برای کنترل قوس های زیاد الکتریکی هم مورد استفاده قرار می گیرد. بیشتر استفاده از این کنتاکتورها در صنعت آهن و فولاد، کوره های القایی، تجهیزات بالابرنده و کاربردهای تا حدبیشتر 5000 آمپر می باشد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
کنتاکتور روشنایی
کنتاکتورهای روشنایی برای طرح های کنترل جریان روشنایی و یا به عنوان جزئی جدا نشدنی در یک سیستم روشنایی کاربرد دارند. کنتاکتورهای روشنایی ابزاری بسیار پرکاربرد برای قطع و وصل کردن جریان برق از نزدیک یا دور می باشد. کاربرد اصلی این قطعه در مراکز خرید، پارکینگ ها، فروشگاه ها، بیمارستان ها، استادیوم ها و فرودگاه ها است.
کنتاکتور بی صدا
این کنتاکتورها مشابه نمونه های صنعتی می باشند با این تفاوت که به زمان کار صدای بسیار اندکی تولید می کنند. به همین دلیل مناسب ترین انتخاب برای آپارتمان ها، هتل ها، بیمارستان ها و مراکز خرید می باشند. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
اجزای تشکیل دهنده کنتاکتور
کنتاکتورها انواع مختلفی دارند اما اگر بخواهیم ساده ترین نوع کنتاکتور را بررسی کنیم؛ می توانیم طرح زیر را برای ساختمان کنتاکتور ارائه دهیم. دو هسته در ساختمان کنتاکتور وجود دارد که یکی به صورت U و یکی به صورت E مشاهده می شود. یکی از این هسته ها متحرک و دیگری ثابت می باشد.
در میان هسته ثابت کنتاکتور سیم پیچ قرار گرفته می باشد. قطع یا وصل شدن مدار تغذیه سیم پیچ کنتاکتور باعث تغییر حالت هسته متحرک می شود. زمان وصل شدن مدار تغذیه سیم پیچ، نیروی کششی فنر توسط خاصیت مغناطیسی خنثی می شود و هسته متحرک به هسته ثابت متصل می شود. این اتصال باعث می شود کنتاکت های عایق شده ترمینال های ورودی و خروجی متصل شوند و کنتاکت های بسته کنتاکتور باز شود. زمانی که جریان مدار تغذیه سیم پیچ قطع شود این اتفاق برعکس رخ می دهد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
استفاده از کنتاکتور چه مزیت هایی دارد؟
استفاده از کنتاکتورها نسبت به کلیدهای دستی در حوزه صنعتی ارجحیت دارد؛ علت آن مزیت های زیادی بوده که استفاده از کنتاکتور در پی دارد.
- استهلاک کنتاکتور نسبت به کلیدهای دستی کمتر می باشد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
- سرعت قطع و وصل در کنتاکتور بیشتر می باشد.
- خطرات وصل ناگهانی در کنتاکتور مشاهده نمی شود؛ زیرا زمان قطع برق مدار مصرف کننده هم قطع می شود و به استارت مجدد نیازی ندارد.
- امکان کنترل از راه دور و از چند محل هم وجود دارد.
- از نظر ایمنی کنتاکتورها ایمنی بالاتری دارند. حفاظ کنتاکتورها هم کامل تر می باشد.
- عمر مفید کنتاکتور بالاتر می باشد.
کنتاکتورها چه کاربردی دارند؟
کنتاکتورها با ویژگی ها و ظرفیت های مختلفی تولید می شوند؛ با توجه به ظرفیت و ویژگی هایی که دارند می توان از آن ها در صنایع مختلف استفاده کرد. بعضی از کاربردهای مهم کنتاکتورها عبارت هستند از:
- برای راه انداختن موتور آسنکرون بدون ترمز جریان مخالف یا با ترمز جریان مخالف از کنتاکتور مورد استفاده قرار می گیرد. موتورهای آسنکرون در انواع روتور سیم پیچی و روتور صفحه ای وجود دارد که برای راه اندازی هر دو این مدل ها از کنتاکتور مورد استفاده قرار می گیرد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
- برای راه انداختن موتور شنت هم از کنتاکتور مورد استفاده قرار می گیرد؛ کنتاکتور باعث می شود تا تعداد دفعات قطع و وصل در این موتورها در فواصل زمانی کوتاه زیاد باشد.
- برای راه انداختن موتورهای سری به کنتاکتور نیاز است؛ کنتاکتور باعث می شود تا در فواصل زمانی کوتاه تعداد قطع و وصل ها افزایش یافته و امکان تغییر در برای گردش موتور هم وجود داشته باشد.
- برای کنترل موتورهای الکتریکی، تجهیزات نورپردازی، تبخیرکننده های حرارتی، بانک های خازنی، در آزمایش های نیمه رسانا و صنایع تولید فرایند از کنتاکتورها مورد استفاده قرار می گیرد.
- در صنایع تولید فرایند نیاز بوده که دو فاز هوا و مایع با یکدیگر تعامل داشته باشند؛ از کنتاکتور برای تعامل این دو فاز بهره مند می شوند.
مشخصات فنی کنتاکتورها
کنتاکتورها در مدل ها و اندازه های مختلفی ساخته می شوند. به همین دلیل یکی از مهم ترین اقدامات، انتخاب کنتاکتور مناسب با تجهیزات، محیط کار و مدار الکتریکی می باشد. برای هر کنتاکتور مشخصات فنی خاصی تعریف می شود که برای آگاهی از آن ها می توان به اطلاعات درج شده روی بدنه یا پلاک آن مراجعه کرد. مشخصات فنی کنتاکتورها در سه بخش ولتاژ، جریان و طول عمر مکانیکی خلاصه می شود.
ولتاژ کنتاکتور
یکی از مشخصات فنی کنتاکتورها ولتاژ می باشد. کنتاکتور از بخش های مختلفی تشکیل می شود؛ مثلا می توان به مدار فرمان، مدار قدرت، بوبین کنتاکتور و … اشاره کرد. بین بخش های مذکور به لحاظ مشخصه های الکتریکی و ولتاژی اختلاف وجود دارد. به همین دلیل اعداد و ارقام مربوط به هر بخش به صورت مجزا روی محصول درج می شود. مهم ترین اطلاعات درج شده در رابطه با این موضوع عبارت هستند از:
- ولتاژ بوبین (Uc)؛ ولتاژ مجاز برای اعمال به کنتاکتور کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
- حد نهایی ولتاژ عایقی (Uimp)؛ حدبیشتر ولتاژی که کنتاکتور می تواند تحمل کند
- مشخصات پلاتین های کمکی (Aux Cont) کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
- ولتاژ نامی (Ue)؛ ولتاژی که کنتاکتور بدون هیچ مشکلی آن را تحمل می کند.
- ولتاژ عایقی (Ui)؛ ولتاژ بین کنتاکت ها با هم و با بدنه
در رابطه با بوبین و پلاتین های کمکی جداول دیگری هم روی بدنه محصول درج شده. جدول مربوط به ولتاژ بوبین مقادیر آن را برای فرکانس و نوع ولتاژ تغذیه مشخص می کند. برای پلاتین های کمکی هم جریان و ولتاژ به دو شکل مستقیم و متناوب برای کدهای استاندارد مختلف ارائه می شود. اعداد و ارقام ارائه شده برای برندهای مختلف متفاوت می باشد.
جریان کنتاکتور
جریان کنتاکتور تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ مثلا می توان به نوع تجهیز، نوع جریان، نوع بار، میزان ولتاژ و … اشاره کرد. در نتیجه یکی از موارد درج شده روی بدنه یا پلاک محصول مربوط به میزان جریان با توجه به شرایط استفاده. جریان وصل، جریان مجاز، جریان خطا و جریان قطع از جمله مؤلفه های مربوط به این پارامتر به شمار می روند. مشخصات فنی کنتاکتورها در زمینه جریان با استفاده از علائم و حروف مخصوص نمایش داده می شود. اولین اقدام مربوط به تعیین نوع کنتاکتور و جریان های مجاز می باشد. کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
یکی از جداول ارائه شده در این زمینه مشخصه الکتریکی بارها برای جریان مستقیم و متناوب را شامل می شود. بعد از تعیین نوع کنتاکتور، میزان جریان مجاز با استفاده از جداول مخصوص (ولتاژ – جریان بار عبوری) مشخص می شود. علاوه بر موارد مذکور برای هر دستگاه یک ویژگی حرارتی تحت عنوان تعریف می شود. معمولاً مقادیر مجاز درج شده روی محصول برای این مؤلفه کمتر از حد واقعی می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با توانایی کنتاکتور برای نگه داشتن بار می توان از تقسیم بندی زیر استفاده کرد.
- جریان شیفتی (Ith)؛ جریانی که قادر است در شرایطی کار نرمال تا 8 ساعت متوالی از تیغه های کنتاکتور بدون آسیب عبور کند.
- جریان هفتگی (Ith1)؛ جریانی که قادر است در شرایط کار نرمال تا یک هفته متوالی از تیغه های کنتاکتور بدون آسیب عبور کند.
- جریان دائم (Ith2)؛ جریانی که قادر است در زمان نامحدود تا از تیغ های کنتاکتور بدون آسیب و قطع شدن عبور کند.
| نوع جریان | دسته بندی | کاربرد |
| AC | AC. 1 | بارهای غیرالقایی یا القایی ناچیز یا مقاومتی کامل |
| AC | AC. 2 | موتورهای روتور سیمپیچی شده (روشن کردن. خاموش کردن) |
| AC | AC. 3 | موتورهای قفس سنجابی (روشن کردن، خاموش کردن موتورهای در حال کار) |
| AC | AC. 4 | موتورهای قفس سنجابی (روشن کردن، پلاگینگ، اینچینگ) |
| AC | AC. 5a | سوئیچینگ لامپ تخلیه الکتریکی |
| AC | AC. 5b | سوئیچینگ لامپ های رشته ای |
| AC | AC. 6a | سوئیچینگ ترانسفورماتورها |
| AC | AC. 6b | سوئیچینگ بانک های خازنی |
| AC | AC. 7a | بارهای القایی ضعیف در لوازم خانگی یا بارهای مشابه |
| AC | AC. 7b | بارهای موتوری برای لوازم خانگی |
| AC | AC. 8a | کنترل کمپرسور سیستم های برودتی با رله اضافه بار به همراه ریست دستی |
| AC | AC. 8b | کنترل کمپرسور سیستم های برودتی با رله اضافه بار به همراه ریست خودکار |
| AC | AC. 12 | کنترل بارهای مقاومتی و بارهای حالت جامد با ایزوله سازی اتوکوپلر |
| AC | AC. 13 | کنترل بارهای حالت جامد با ایزوله سازی توسط ترانسفورماتور |
| AC | AC. 14 | کنترل بارهای الکترومغناطیسی کوچک |
| AC | AC. 15 | کنترل بارهای الکترومغناطیسی ac |
| نوع جریان | دسته بندی | کاربرد |
| DC | DC . 1 | بارها |
| DC | DC . 3 | موتورهای شنت (روشن کردن، پلاگینگ، اینچینگ) |
| DC | DC . 5 | موتورهای سری (روشن کردن، پلاگینگ، اینچینگ) |
| DC | DC . 6 | سوئیچینگ لامپ های رشته ای |
| DC | DC . 12 | کنترل بارهای مقاومتی و بارهای حالت جامد با ایزوله سازی اتوکوپلر |
| DC | DC . 13 | کنترل بارهای الکترومغناطیسی dc |
| DC | DC . 14 | کنترل بارهای الکترومغناطیسی dc با مقاومت کاهش مصرف |
کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
عمر مکانیکی
یکی از مهم ترین مشخصات فنی کنتاکتورها عمر مکانیکی آن ها می باشد. این شاخصه بر اساس پارامترهای مختلف برای هر نوع کنتاکتور تعیین می شود. تعداد خاموشی و روشنایی، قطع و وصل، ساعت کار، ساعات انتظار و … از جمله موارد تأثیرگذار در عمر مکانیکی بشمار می روند. برای تعیین این موضوع می توان از جداول استاندارد ارائه شده در این زمینه استفاده کرد؛ مثلا طبق جدول زیر طول عمر مکانیکی یک کنتاکتور با کد A3 به اندازه 103*3 مرتبه قطع و وصل می باشد.
| کلاس | A | B | C | D | E | F |
| طول عمر | 103 | 104 | 105 | 106 | 107 | 108 |
کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد
به پایان مقاله کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد رسیدیم…
در این مطلب شما را با کنتاکتور بر اساس نوع کاربرد اشنا کردیم. پارس اتوماسیون توانا فروشگاه بزرگ و حرفه ای انواع کنتاکتور زیمنس است و شما می توانید برای اطلاعات بیشتر از طریق راه های ارتباطی ذکر شده با ما تماس بگیرید.
